Thể kỉ VIII Niên biểu nhà Đường

Thập niên 700

NămNgày thángSự kiện
700Tridu Songtsen của Thổ Phồn tấn công Hạ và Lương châu[60]
701Xích Đô Tùng Tán của Thổ Phồn liên minh với Đột Quyết và tấn công Lương, Tùng, và Tào châu[60]
702Thiên Thiện Khả hãn của Hậu Đột Quyết tấn công Nhà Đường[55]
Thổ Phồn tấn công Mao châu[61]
Khảo thí được áp dụng để tuyển quan võ thay cho chế độ phủ binh chế.[62]
70523 tháng 2Trương Giản Chi giết anh em họ Trương trong một cuộc đảo chính, khôi phục nhà Đường với Đường Trung Tông là hoàng đế; Võ Tắc Thiên qua đời vì bệnh tật không lâu sau đó[37]
Văn bản in sớm nhất được biết đến để đọc, Lotus Sutra, được đề cập đến năm này[29]
706Thiên Thiện Khả hãn của Hậu Đột Quyết nổi lên chống lại Nhà Đường[55]
707Hoàng thái tử Lý Trọng Tuấn tiến hành đảo chính, giết Võ Tam Tư và bao vây cung điện; đảo chính thất bại và thái tử bị giết bởi quân lính của mình trên đường trốn chạy[63]
Thiên Thiện Khả hãn của Hậu Đột Quyết lại tấn công vào đất Đường[64]
708Đột Kị Thi tấn công Qiuci[65]
Peroz III trở về triều đình nhà Đường[36]

Thập niên 710

NămNgày thángSự kiện
7103 tháng 7Đường Trung Tông bị người vợ thứ hai là Vi hoàng hậu, và Công chúa An Lạc, con gái hai người, đầu độc chết; con nhỏ của Đường Trung Tông là Đường Thương Đế được đưa lên ngai vàng[63]
25 tháng 7Con gái của Đường Cao Tông là Thái Bình công chúa tiến hành đảo chính cùng với cháu ruột là Lý Long Cơ giết Vi hoàng hậu; Đường Thương Đế bị thay thế bởi hoàng thúc là Đường Duệ Tông[63]
Kim Thành công chúa, cháu gái của Đường Cao Tông, được gả sang Thổ Phồn; Thổ Phồn được vua Duệ Tông cấp cho đất Cửu Khúc ở phía bắc sông Hoàng Hà thuộc Cam Túc[66]
Trương Huyền Biểu của nhà Đường xâm lược đông bắc Thổ Phồn[67]
711Chế độ Tiết độ sứ được thành lập
7128 tháng 9Vua Duệ Tông thoái vị nhường vị cho con trai Lý Long Cơ (Đường Minh Hoàng)[63]
Chấn đổi tên thành Bột Hải[68]
713Thái Bình công chúa bị cháu trai là Đường Minh Hoàng buộc phải tự sát[63]
Bắt đầu xây dựng Tượng Phật lớn ở Lạc Sơn[69]
714Thổ Phồn tấn công Lâm Thao và Uy Viễn cũng như Lan và Vị châu, nhưng cuối cùng thất bại và bị đẩy lùi[70]
715Trương Hiếu Tung (張孝嵩) hỗ trợ Bạt Hãn Na chống trả các cuộc tấn công của Thổ Phồn và Ả Rập[63]
Thổ Phồn tấn công Bắc Đình Đại đô hộ phủ và Tùng châu[71]
716Khiết Đan phá bỏ minh ước với Đột Quyết và liên kết với nhà Đường[72]
717Trận Aksu (717): Thổ Phồn tấn công Gumo và thành phố Stone.[73][74]
719Đột Kị Thi chiếm Suiye[65]

Thập niên 720

NămNgày thángSự kiện
720Bì Già Khả hãn của Hậu Đột Quyết xâm lược Nhà Đường rồi sai sứ sang triều cống[48]
Tổng quản Doanh châu gửi 500 can thiệp vào cuộc tranh chấp tại Khiết Đan nhưng bị đánh bại[75]
Thổ Phồn chiếm được thành phố Stone[76]
Nhà Đường phong chư hầu cho vua các nước Oddiyana, Khuttal, và Chitral[77]
722Nhà Đường hỗ trợ Tiểu Bột Luật (小勃律, một thành phố mà trung tâm nay nằm ở Gilgit, Pakistan, ở Kashmir) đẩy lùi được lực lượng Thổ Phiên [63]
Mai Thúc Loan nổi dậy ở An Nam và bị đánh dẹp[78]
723Kim Thành công chúa viết thư cho Lalitaditya Muktapida của Đế quốc Karkoṭa xin tị nạn. Đáp lại ông liên lạc với Zabulistan và thành lập liên minh chống lại Thổ Phồn.[79]
724Vương Quân Chuo mở cuộc tấn công Thổ Phồn và giành thắng lợi[76]
725Quốc vương của Vu Điền nổi dậy nhưng ngay sau đó An Tây đô hộ phủ đánh bại ông ta và lập lên một vị vua khác[76]
726Đột Kị Thi tấn công Qiuci[65]
Stag sgra khon lod của Thổ Phồn tấn công Cam châu nhưng nhưng lớn lực lượng quân Thổ chết do bão tuyết và phần còn lại Vương Quân Chou tóm gọn[80]
727Stag sgra khon lod và Cog ro Manporje của Thổ Phồn và Đột Kị Thi tấn công Qiuci[65] và Qua Châu[63][80]
728Thổ Phồn tấn công Qiuci[65]
729Trương Thủ Khuê (張守珪) đánh bại quân Thổ Phồn một trận lớn tại Tây Ninh[81][63]

Thập niên 730

NămNgày thángSự kiện
730Khả Đột Vu của Khiết Đan tấn công nhà Đường[82]
732Nhà Đường đánh bại các lực lượng Khiết Đan và Hề tộc một trận lớn[83]
733Liên minh Đường-Hề tấn công liên minh Đột Quyết-Khiết Đan [84]
734Nhà Đường và Thổ Phồn phân định ranh giới tại Núi Chiling [85]
Trương Thủ Khuê đánh bại quân Khiết Đan tại U Châu (Hà Bắc)[63]
735Đột Kị Thi tấn công Đình châu.[73]
736An Lộc Sơn tấn công Khiết Đan nhưng bị đánh bại[86]
737Bì La Các (皮羅閣) thống nhất 6 vương quốc với sự ủng hộ của nhà Đường[87]
Hà Tây tiết độ sứ Thôi Hi Dật kí kết giao ước với tướng của Thổ Phồn ở Koko-nor, Yilishu, theo đó hai bên giảm bớt căng thẳng biên giới, để binh sĩ có thể trồng trọt, chăn nuôi, sản xuất. Một con chó trắng bị giết để ăn thề.[88]
738Nhà Đường chiếm và để mất huyện Mậu về tay Thổ Phồn[89]
739Nhà Đường giành thắng lợi lớn trước quân Thổ Phồn tại Đan châu[89]
Đường lục điển (唐六典) được hoàn thành[63]

Thập niên 740

NămNgày thángSự kiện
740Nhà Đường chiếm huyện Mao từ tay Thổ Phồn[90][91]
An Lộc Sơn tấn công Khiết Đan[75]
741Thổ Phồn tấn công quân Đường ở Thanh Hải nhưng bị đẩy lùi; Thổ Phồn cướp phá thành phố Stone trên đường rút lui[92]
742Hoàng Phủ Duy Minh ở Lũng Hữu và Wang Chui ở Hà Tây xâm lược đông bắc Thổ Phồn và giết hàng nghìn người Thổ Phồn[93]
743Nhà Đường thu phục Cửu Khúc (九曲) từ tay Thổ Phồn[92]
An Đông đô hộ phủ dời trị sở đến Liêu Tây cố thành, tương ứng với Doanh châu (nay là Triều Dương, Liêu Ninh.[58][46]
745Thổ Phồn đánh bại quân Nhà Đường tại thành phố Stone[92]
Hai bộ tộc Khiết Đan nổi dậy và bị đánh bại bởi An Lộc Sơn[75]
747Cao Tiên Chi kinh lược Pamirs với 10,000 quân và chinh phục Little Balur (Gilgit), một nước chư hầu của Thổ Phồn[90]
748Nhà Đường cho xây dựng một pháo đài tại một hòn đảo tại Hồ Thanh Hải, giúp tình hình phía tây bắc Thanh Hải được bình yên[92]
Nhà Đường chiếm lại Suyab và thiêu hủy nơi này[65]
749Hệ thống phủ binh chế được hoàn thiện nhưng sau bị bãi bỏ[94]
Trấn Lũng Hữu dưới quyền Kha Thư Hàn tấn công Thổ Phồn và tái chiếm Thành phố Stone nhưng bị tổn thất nặng nề[94][90]

Thập niên 750

NămNgày thángSự kiện
750Nhà Đường đánh bại liên minh hai nước Đột Kị Thi-Chach và xử tử quốc vương của Chach[65][95]
Văn hóa Trung Hoa ở Liêu Ninh biến mất và thay thế bằng Văn hóa Khiết Đan[96]
751Trận Talas: Quân nhà Đường bị đánh bại bởi quân Ả Rập[94]
Tiên Vu Trọng Thông tấn công Nam Chiếu với lực lượng 80,000 người nhưng bị đánh bại một trận lớn, ba phần tư quân số bị tổn hại[97]
752An Lộc Sơn tấn công Khiết Đan[98]
753Kha Thư Hàn đẩy lui người Thổ Phồn khỏi khu vực "Cửu Khúc" ở thượng nguồn của sông Hoàng Hà[90]
754Dương Quốc Trung xâm lược Nam Chiếu nhưng không tham chiến cho đến khi lương thực cạn kiệt, thì bị kẻ đich phản công và đánh bại[97]
Nhà sư Jianzhen đến Nhật Bản và thành lập phái Risshu tại Nara[94]
755Khởi nghĩa An Lộc Sơn: An Lộc Sơn nổi dậy và tự xưng là hoàng đế của Yên[94]
756springTrận Ung Khâu: Quân Yên rút lui khỏi cuộc bao vây một thành trì của nhà Đường[94]
12 tháng 8Đường Minh Hoàng chạy trốn khỏi Trường An. Trên Đường chạy sang Tứ Xuyên, ông bị ép phải thí tử cho người vợ yêu của mình là Dương quý phi và nhượng vị lại cho con trai là Đường Túc Tông[94]
Đạo sĩ Mao Kua tường thuật trong Bình long nhận (Recognition of Recumbent Dragon) rằng bằng cách nung hỗn hợp Kali nitrat, âm khí hòa trận, trộn thêm lưu huỳnh, carbon, và vài kim loại khác có thể tạo ra vàng.[99]
757An Lộc Sơn bị giết bởi con trai An Khánh Tự[94]
Trận Tuy Dương: Quân Yên giành chiến thắng song bị tổn thất nghiêm trọng[100]
Quân nhà Đường dưới quyền chỉ huy của Quách Tử Nghi liên minh với Hồi Cốt, giành lại từ tay quân Yên hai kinh Trường An và Lạc Dương[101]
An Khánh Tự bỏ vùng đất phía nam sông Hoàng Hà chạy về Hà Bắc[101]
Thổ Phồn chinh phục Đan châu[102]
758Ninh quốc công chúa, con gái thứ hai của Đường Túc Tông, kết hôn với Anh Vũ Uy Viễn Khả hãn của Hồi Cốt[103][104]
759An Khánh Tự bị giết bởi Sử Tư Minh[94]
Sử Tư Minh đánh chiếm Lạc Dương[105]
Giám Chân tìm thấy Tōshōdai-ji ở Nara, Nhật Bản[106]

Thập niên 760

NămNgày thángSự kiện
760Thảm sát Dương châu: Quân sĩ dưới trướng Điền Thần Công giết hại các thương nhân Ả Rập và Ba Tư ở Dương Châu[cần dẫn nguồn]
Lục Vũ (730s-circa 804) sáng tác Trà kinh[107]
761Sử Tư Minh bị giết bởi con trai Sử Triều Nghĩa[94]
An Đông đô hộ phủ bị bãi bỏ[58][46]
7623 tháng 5Thái Thượng hoàng qua đời vì bị trầm cảm[94]
16 tháng 5Đường Túc Tông qua đời vì bệnh tim[94]
18 tháng 5Đường Đại Tông kế vị ngai vàng[94]
Nhà Đường liên minh với Hồi Cốt đánh bại quân của Sử Triều Nghĩa và thu hồi Lạc Dương; binh sĩ Đường và Hồi Cốt tiến hành cướp bóc trong thành phố[108]
763Loạn An Sử: Sử Triều Nghĩa tự sát và Loạn An Sử chấm dứt[94]
Thổ Phồn cử 100 000 quân xâm lược nhà Đường và đánh chiếm Trường An 15 ngày trước khi rút đi[94][109]
Thổ Phồn chinh phục Yanqi[110]
7645 tháng 1Nghiêm Vũ được phong làm Tiết độ sứ[111]
Mùa thuThổ Phồn cử 70 000 quân xâm lược nhà Đường và chiếm giữ Lương châu[112] nhưng bị Nghiêm Vũ đẩy lùi[113]
765Thổ Phồn – Hồi Cốt cử 30 000 quân xâm lược nhà Đường, tiến thẳng đến Phụng Thiên hai lần nhưng bị thất bại bởi Quách Tử Nghi, người đã thuyết phục Hồi Cốt đổi phe[94]
766Thổ Phồn chinh phục Cam và Túc châu.[112]
767Cướp biển tấn công An Nam và bị đánh bại [78]

Thập niên 770

NămNgày thángSự kiện
776Thổ Phồn chinh phục Qua Châu.[112]
77910 tháng 6Đường Đại Tông qua đời vì bệnh; Đường Đức Tông lên kế vị ông[94]

Thập niên 780

NămNgày thángSự kiện
780Một nhóm người Hồi Cốt và Sogdiana bị giết trên đường trở về nước từ Trường An. Nhà Đường đồng ý trả 1,800,000 quan tiền để bồi thường.[114]
Lưỡng thuế pháp được thiết lập[94]
781Thổ Phồn chinh phục Nghi châu.[110][112]
Quách Tử Nghi qua đời[94]
782Vương Vũ Tuấn ở Thành Đức và Chu Thao ở Lư Long liên minh với Điền Duyệt ở Ngụy Bác cùng chống lại nhà Đường[94]
783Thổ Phồn và nhà Đường kí Hiệp ước Thấm Thủy, tạm chấm dứt xung đột kéo dài[112]
Lý Hi Liệt ở Hoài Tây (nam Hà Nam) nổi dậy[115]
Đường Đức Tông áp đặt thuế nhà ở và trao đổi tiền mặt[115]
Quân Kính châu nổi dậy lấy Trường An và lập Chu Thử làm hoàng đế[115]
Đường Đức Tông chạy đến Phụng Thiên (奉天, nay là Hàm Dương)[115]
784Đường Đức Tông xá tội cho bọn Điền Duyệt tứ trấn[115]
Lý Hoài Quang ở Sóc Phương nổi dậy[115]
Thổ Phồn hỗ trợ nhà Đường trong việc đánh dẹp cuộc nổi dậy của Chu Thử đổi lại nhà Đường dâng cho họ An Tây đô hộ phủ và Bắc Bình đô hộ phủ[116]
Lý Thịnh chiếm lại Trường An[115]
Chu Thử bị giết[115]
Nhà Đường nuốt lời hứa của mình, không chịu cắt đất cho Thổ Phồn và Hiệp ước bị bãi bỏ[116]
785Phùng Hưng khởi nghĩa ở An Nam[117]
786Quân phiệt Lý Hi Liệt bị giết[115]
Thổ Phồn thu phục Diên châu và Hạ châu[118]
787Thổ Phồn lừa gạt nhà Đường trong ngày kí Hiệp ước Bình Lương và bắt giữ nhiều quan chức, tướng lĩnh của nhà Đường[119]
Thổ Phồn thiêu rụi Diên và Hạ châu trước khi rút binh khỏi đó[119]
Thổ Phồn chiếm Sa châu[120] và Qiuci[110]
788Nhà Đường đánh bại Thổ Phồn tại Sa châu[121]
Hàm An công chúa, con gái thứ tám của Đường Đức Tông, kết hôn với Alp qutlugh bilge của Hồi Cốt[104][122]
789Thổ Phồn tấn công Lũng, Kính, và Bân châu[123]

Thập niên 790

NămNgày thángSự kiện
790Thổ Phồn chinh phục Đình châu[110][124]
791Nhà Đường thu hồi lại An Nam[117]
792Thổ Phồn chinh phục Sa châu và Vu Điền[110][124]
793Tướng nhà Đường Vi Cao đại phá 50 thành trì của Thổ Phồn và đánh bại một 30,000 quân Thổ Phồn, thu hồi Diên châu[121]
796Thổ Phồn tấn công Khánh châu nhưng chiến dịch bị dừng lại khi tể tướng Thượng Kết Tán qua đời[121]